Da lu fronte/Autunne 1914

'A Wikisource.
 EPUB   MOBI   PDF   RTF   TXT
 
[p. 5 càgna]

AUTUNNE 1914

[p. 6 càgna]

______________________
NB. La s avanti la t si pronunzia sc.



[p. 7 càgna]

Chelle che conta figlieme

I.


Vu' già sapete ca ze chiama Cola,

figlieme mie' ch'è state arrechiamate,
ogge pe' prime ha scritte na parola
da quanne ze ne jette pe' suldate.


Dice: oi Tata,1 de na cosa sola

i' me ne pente assà, pecche è puccate,
tu sempe m'ha furzate a ghì2 a la scola,
ma so' state i' che poche m'hai mparate.


I' te vurria cuntà chelle che vede,

le cóse belle, bbone, chelle triste,
chelle che va fraccanne quiste pede;3


vurria sapè cuntà de quiste

nemmiche nuostre ch'ogne juorne cede,
che ste terre l'ha perze e l'ha straviste.4


_____________________________________________

1 padre. 2andare. 3calpestando. 4le ha per-

dute e non le vedrà più. [p. 9 càgna]



II.


Tu t'arrecuorde chelle che facette 1

la gránnena 2 a San Pietre, a chella fiera?
Culecatte lu munne,3 lu strujette, 4
scurette 5 quille juorne cumm'a ssera.


E quille terramote che menette? 6

A tutte quante ce cagnatte cera, 7
ce sfunnatte 8 le case, le smuvette,
ce rreducette male 'e che manera.


Accocchia 9 tutt'e ddu' sse cóse assieme,

gránnena e terramote, e che succere,
o Tata mie', nu' dirte nne mputeme:


lu castiche de Ddie è bbrutte, è vere,

ma quille nuostre che nu' ogge deme 10
nn'è ccósa 'e paccijà 11 qua a le fruntiere.


_____________________________________________

1 fece. 2grandine. 3coricò, buttò a terra tutto. 4distrusse. 5oscurò. 6venne. 7ci mutò di colore. 8sprofondò. 9accoppia. 10diamo. 11da scherzare.



[p. 11 càgna]



III.


Cumme la tupanara 1 z'ha scavata

casa e puteca 2 sotte, a lu sprufunne, 3
e sule cu la zappa, a la scurdata, 4
tu la può mette ngopp' a quiste munne;


cuscì quiste nemmiche z'ha agghiustata

na fossa, è la trencera, nfunne nfunne: 5
da llà nne n' esce se nn' è rrevutata,
se nci ha purtate dente lu zeffunne. 6


Oi Tata, ha' da sapè ca mo è deverze,

lu nemmiche nze vede e nne nz'afferra,
te pare sempe ca l'avisce perze; 7


sule le muorte vide a chesta guerra

so' llore sempe a ffarce qua lu tierze:
lu vive.... sta ficchiate 8 sotte terra.


_____________________________________________

1 talpa. 2bottega. 3nel profondo. 4all'improvviso. 5in fondo in fondo. 6il finimondo. 7di averlo perduto di vista. 8ficcato.



[p. 13 càgna]



IV.


La preta fa da tutte a stu terrine1

da seggia, da buffetta, 2 da repare,
da titte, da lettèra, 3 da cuscine
è ppure n'arma pe' putè sciaccare. 4


E se nu mazzacane 5 tie' vecine,

a ppurtata de mana, tiellu 6 care:
te po' sempe servì quanne te 'nchine
quanne vuo' fa' a ppretate se ci accare. 7


Nne ntutte quante de lu battaglione

so' capace a mmenà na bbomma-a-mane: 8
ma, famme ave' la bbona accasione


d'alluscà 9 quacchedune da luntane

sia bbomma, sia cu tante nu candone 10
l'haia quarchià11 lu cape sane sane. 12


_____________________________________________

1 terreno. 2da sedia, da tavolo. 3da tetto, da capezzale. 4ferire. 5sasso. 6tienilo. 7a sassate, se cade a proposito. 8bomba a mano. 9d'intravedere. 10grosso sasso. 11rompere crepando. 12interamente.



[p. 15 càgna]



V.


E po' Cola me dice: i' l'uocchie chiure 1

e nnante all'uocchie mie' sta ssu paese,
vede la massarija e raffegure
pure la neva ngopp' a lu Matese; 2


rrefacce gente, amice, crijature,

cu quaccune ce parle e me palese...,
Po'!...M'arretrovo qua, 'rrete3 a nu mure,
de faccia a lu nemmiche a rrecchie tese.


E notte e juorne astema lu cannone,

scròcchene 4 attuorne a nnu' bomme e granate.
Ma niente mo ce fa cchiù mpressijone!


E lu nemmiche mmece è desperate

pecchè ha capite ca mo seme bbuone
d'assutterrarlu 5 addò sta rentanate.


_____________________________________________

1 chiudo. 2la catena del nostro Appennino. 3dietro. 4scoppiano con rumore. 5di sotterrarlo.



[p. 17 càgna]



VI.


Pe ccoglie 1 lu nemmiche appena ffore, 2

steme tra morgia e mmorgia 3 culecate
cumm'a la posta 4 sta lu cacciatore
ch'aspetta nu cacchione 5 ch'è nfrattate;


e n'ordene t'arriva. - O campe o more -

a lu cumbagne dice ogne suldate:
o more o campe voglio farme unore
a stu mumente belle d'avanzate...


E la trencea che freme, piglia e sbotta: 6

a chi corre ze fa, a chi cchiù arriva
pe' pprime a ccunsegnà na bbona bbotta.


E n'allucche 7 «Savoia !...» nciele arriva,

allucche luonghe, signe de la lotta
e de tutta la raja che vulliva. 8


_____________________________________________

1per colpire. 2appena si mostra fuori. 3tra roccia e roccia. 4all'aspetto. 5un leprotto. 6d'un colpo scoppia. 7un grido. 8la rabbia che bolliva.